(Minderjarige) jongeren gebruiken in Amsterdam-Zuid meer alcohol en drugs dan in de rest van de stad

Zuipen & slikken doen ze vooral in chic Zuid

Het blijkt dat minderjarige jongeren in Amsterdam-Zuid meer alcohol drinken en meer drugs gebruiken dan in de rest van de stad. Inmiddels is het stadsdeel een campagne begonnen om alcohol- & drugsgebruik te voorkomen. „Kinderen in Zuid moet je niets verbieden.”

Vraag een paar middelbare scholieren in Amsterdam-Zuid naar hun alcoholgebruik, en de sfeer is algauw melig. Ruben (17) wijst naar zijn school, het Vossius Gymnasium, en vertelt dat er "best veel” wordt "coma gezopen”. Vooral in de onderbouw. "Die weten nog niet goed hoe ze met drank moeten omgaan.” Zelf drinkt hij ook wel eens een biertje, maar nooit zo veel. Gewoon met zijn vrienden, voor de gezelligheid. Anouk (16), ook van het Vossius, drinkt alleen in het weekend. Met vriendinnen in cafés waar niet om legitimatie wordt gevraagd, of bij mensen thuis, op huisfeestjes.

Bij het Hervormd Lyceum Zuid gaat het er al wilder aan toe. Elk weekend is er wel een huis te vinden waar de ouders niet thuis zijn. „En daar gaat het dan helemaal los”, vertelt een 15-jarig meisje, dat net als de andere Hervormd-scholieren niet met haar naam in de krant wil. De meisjes wijn, de jongens bier: algauw zes glazen op een avond. Sterkere drank wordt ook niet geschuwd: tequila, gin, Bacardi. Comazuipen komt voor, vooral in de derde en vierde klas. „Die moeten zichzelf nog bewijzen.”

Onderzoekresultaten alcoholgebruik onder jongeren in Amsterdam-Zuid

Jongeren uit Amsterdam-Zuid drinken veel. Veel meer dan hun leeftijdsgenoten uit andere stadsdelen. Dat blijkt uit het E-MOVO onderzoek, uitgevoerd door de GGD, dat eind vorig jaar gepubliceerd werd. In totaal deden 11.016 Amsterdamse middelbare scholieren mee aan het onderzoek, waarvan 1.364 afkomstig uit Zuid.

Op de ‘alcoholvragen’ scoren de jongeren uit Zuid zonder uitzondering hoger dan gemiddeld. 41 procent van de jongeren uit Zuid zegt bijvoorbeeld wel eens alcohol gedronken te hebben: het gemiddelde van jongeren over de hele stad is 28 procent. Op de vraag of ze recent alcohol gedronken hebben, zegt 27 procent van de jongeren uit Zuid „ja”: 10 procent meer dan gemiddeld in Amsterdam. Ook ‘binge-drinken’ – meer dan vijf drankjes achter elkaar – is bij Zuid-jongeren populairder dan in de rest van Amsterdam: 17 procent heeft dat recent nog gedaan, tegenover 11 procent gemiddeld.

Ook harddrugs populair zoals XTC, cocaine, paddo’s en ghb

XTC slikken – ‘tikken’ – gebeurt ook, vertellen de Hervormd-scholieren. Vooral op festivals, en buiten in het park. Afgelopen Koningsdag was Kingsland in trek: op dat soort grootschalige evenementen kom je makkelijk binnen, vraagt bijna niemand om je ID en kom je makkelijk aan drank en drugs. Volgende stop is Hockeyloverz: een tweedaags hockeytoernooi met aansluitend feest. „Daar wordt sowieso door iedereen getikt.”

Want niet alleen drank is populair onder de jongeren in Amsterdam-Zuid. Ook roken, blowen en zelfs harddrugs zijn in zwang. Van de jongeren uit Zuid zegt 34 procent wel eens gerookt te hebben, alweer bijna 10 procent meer dan gemiddeld. 17 procent van de Zuid-jongeren heeft wel eens geblowd – ook flink hoger dan het Amsterdamse gemiddelde van 10 procent. En dan harddrugs: 3,4 procent van de jongeren uit Zuid zegt wel eens iets geprobeerd te hebben – XTC bijvoorbeeld, cocaïne, paddo’s of GHB. Het gemiddelde Amsterdamse percentage jongeren dat met harddrugs geëxperimenteerd heeft, ligt op 1,6 procent: in Zuid is dat dus meer dan twee keer zo hoog.

Dagelijks blowen van een joint door derde- en vierdeklassers

Toch blijft harddrugs iets incidenteels, vertellen de jongeren. Blowen gebeurt wel dagelijks, soms ook op school. Anouk van het Vossius vertelt over een groepje jongens dat weleens tijdens de pauze om de hoek gaat staan om daar een joint op te steken. Op het Hervormd Lyceum wordt zelfs dagelijks geblowd, vertellen de scholieren. Vooral door derde- en vierdeklassers. Maar het blijft wel meer iets voor jongens dan voor meisjes: die zitten liever op het terras met een wijntje. „Gewoon gezellig een beetje aangeschoten met z’n allen.”

Bovenmatig gebruik genotsmiddelen onder jongeren

Stadsdeel Zuid startte onlangs een campagne die het bovenmatig gebruik van genotsmiddelen onder jongeren moet tegengaan. Want, zo zegt stadsdeelvoorzitter Sebastiaan Capel (D66), „dit is niet het lijstje waar je bovenaan wilt staan.” De woorden „preventief” en „weerbaarheid’ staan centraal in de campagne. Geen klopjacht hier; kinderen in Zuid – en vooral in Oud-Zuid – moet je niets verbieden maar zelf keuzes laten maken. Voor hun ouders geldt hetzelfde. „Die staan niet open voor jongerenwerkers. Het is een andere sociale klasse. Ze willen het zelf oplossen.” En daarom moet het stadsdeel en zijn partners – Jellinek, jeugdorganisatie Streetcornerwork en Jongerenwerk – extra manieren vinden om ook deze doelgroep te bereiken, zegt hij.

Verbieden lijkt inderdaad niet de beste oplossing. Dat maakt drank eigenlijk alleen maar aantrekkelijker. „Wij zijn pubers, wij willen alles doen wat niet mag”, zegt een meisje van het Hervormd Lyceum. Zijn ze niet bang dat ze hun hersencellen verknallen? „Dat komt later wel.” Jongeren zien hun ouders drinken, en mogen vaak ook meedoen. Sebastiaan Capel, stadsdeelvoorzitter Zuid

Alcoholgebruik onder jongeren onder de 18

En nu ze als minderjarigen van de wet geen drank meer mogen kopen of bestellen, vinden ze wel andere manieren. Op de A/B-feesten van hockeyclubs wordt de drank naar binnen gesmokkeld in Breakerverpakkingen: de yoghurt eruit, even afspoelen onder de kraan, dan de wodka erin. Sinds de schoolfeesten van het Hervormd Lyceum alcoholvrij zijn, komt daar bijna niemand meer. „Wat valt daar nu nog te beleven?”

De lezing die eind april georganiseerd werd in de Rode Hoed, is volgens het stadsdeel het „beste voorbeeld” van de „vernieuwende Zuid-aanpak”. Jelle Jolles, hoogleraar neuropsychologie, informeerde ouders daar over het tienerbrein, en de invloed van alcohol. De uitverkochte avond was volgens stadsdeelvoorzitter Capel een groot succes, maar liefst 220 ouders kwamen opdagen. „Ik heb me laten vertellen dat de meeste ouders niet naar zo’n thema-avond op school komen”, zegt Capel. „Met zo’n locatie en neuropsycholoog bereik je deze ouders in Zuid beter.”

Vernieuwde aanpak verkopen van softdrugs

Een ander voorbeeld van de vernieuwende aanpak is de pilot met 18 coffeeshops. Het stadsdeel heeft hen gevraagd of ze de komende tijd beter in de gaten willen houden aan wie ze verkopen. Het komt namelijk vaak voor dat minderjarigen om de hoek van een coffeeshop aan een ouder iemand vragen om wiet voor ze te halen. „Verkopers zijn hier natuurlijk niet verantwoordelijk voor”, zegt Capel, „maar de meesten zijn wel bereid om mee te werken.” Hoe gaan die verkopers dat doen? „Gewoon beter opletten.”

Kenmerken van jongeren die drank en drugs gebruiken

Jongeren uit Zuid zou je niet direct omschrijven als een ‘risicogroep’ voor een alcoholverslaving of een drugsverslaving. Sterker nog: ze zijn doorgaans een stuk gezonder dan leeftijdsgenoten uit andere stadsdelen en lijken hun leven goed op orde te hebben. Ze ontbijten vrijwel elke dag en voldoen bijna allemaal aan de groente- en fruitnorm. Ze sporten veel meer dan jongeren in Noord, West en Oost en hebben ook minder last van gameverslaving of verslaving aan social media. Ze noemen school voor het overgrote deel ‘hartstikke leuk’ en ze gaan bovengemiddeld vaak naar de tandarts.

Hoe komt het dan dat het juist de jongeren uit Zuid zijn die naar de fles, sigaret of joint grijpen? Capel heeft het idee dat jongeren in Zuid vaker de kans krijgen om te experimenteren: „Zuid is een plek waar veel geld is, en ook veel ruimte en vrijheid.” Het is in Zuid normaler om alcohol te drinken dan in andere stadsdelen. „Jongeren zien hun ouders drinken, en mogen vaak ook meedoen.”

Uit het rapport over de gezondheid van jongeren in Zuid blijkt dat 23 procent van de jongeren wel eens samen met hun ouders heeft gedronken: eens te meer vaker dan in de rest van Amsterdam. 28 procent van de jongeren die alcohol drinkt, denkt bovendien dat hun ouders of verzorgers het goedkeuren. Veel jongeren vertellen ook dat ze in het weekend wel eens samen met hun ouders een biertje of een glas wijn drinken. „De meeste ouders zijn daar heel chill over”, zegt Ruben van het Vossius. En een 16-jarig meisje van het Hervormd mag ’s avonds bij het eten van haar ouders best een glas wijn.

Toch zijn lang niet alle ouders zo chill. 28 procent van de jongeren geeft in het E-MOVO onderzoek aan dat hun ouders hun alcoholgebruik afraden. 4 procent van de ouders verbiedt het helemaal. En 26 procent weet eigenlijk niets van het alcoholgebruik van hun kinderen. Althans, volgens de jongeren.

Want het is inderdaad nog maar de vraag of ouders wel van het drank- en drugsgebruik van hun kinderen afweten. Als je de scholieren van het Hervormd Lyceum mag geloven, gebeurt het grootste deel buiten de ouderlijke radar. Wie niet mag drinken, doet het toch, stiekem, en misschien nog wel meer dan de jongeren met toestemming. „En als het niet mag van je ouders, dan slaap je toch gewoon bij een vriend?”

Bron: NRC.nl 13 mei 2016