Gevolgen van een alcoholverslaving op het gezin

Vroeger was alcohol drinken heel gewoon

In de Middeleeuwen werd er al heel veel bier gedronken. In kloosters maar ook thuis brouwden mensen hun bier. Kinderen kregen toen zelfs regelmatig (licht) bier te drinken. Het vocht werd verhit waardoor mensen bij voorkeur niet het ongezonde water maar vooral het bier met minder schadelijke bacteriën dronken. Nu nog steeds wordt alcohol regelmatig gedronken en kennen wij alcohol als een genotsmiddel. De gelikte reclames op televisie geven aan dat drinken gezellig is, dat je dat met vrienden doet of dan meer vrienden krijgt en dat de wereld er veel mooier op wordt. Op feesten en sociale aangelegenheden worden wij aangemoedigd om te drinken en lijkt een feestje zonder alcohol geen feestje te kunnen zijn. Gevolgen van een alcoholverslaving op het gezin.

Alcoholverslaving brengt schade aan het gezin van de ‘drinker’ toe

Maar wat als je regelmatig ‘teveel’ drinkt. Blijft het leven dan nog steeds gezellig? Verslaafd ben je overigens wanneer je naast afhankelijk van de psychologische effecten ook lichamelijk afhankelijk bent geworden. Wanneer je verslaafd bent dan begint de keerzijde van de alcohol. Het is geen feest meer wanneer je verslaafd bent. Relaties veranderen, werk wordt moeilijker, je bent moe, de structuur van de dag verandert. En een ernstige alcoholverslaving brengt schade aan het gezin van de ‘drinker’ toe.

Het leven van een gezin, wanneer het drankgebruik van de ‘drinker’/ verslaafde de overhand neemt, krijgt steeds minder structuur en samenhang. Voor de alcoholist staat de drank en de voorraad van de drank centraal en niet het gezin of de kinderen. Dan speelt het humeur van de alcoholist een rol in het gezin. Het humeur van de ‘drinker’ kan onvoorspelbaar zijn.

Uitbarstingen van boosheid en irritaties

Bij een vader die overmatig drinkt kunnen er meer uitbarstingen van boosheid en irritaties zijn. Een moeder die overmatig drinkt zal niet altijd alert op de emotionele ontwikkeling van haar kind kunnen zijn en zij zal willen dat de kinderen haar huishoudelijke taken overnemen. Veel is haar teveel.

De onvoorspelbaarheid en inconsequent gedrag van een alcoholist kan verwarring bij een kind teweeg brengen. De ene keer is de drinkende ouder autoritair en dan mag van deze ouder alles weer. Dus soms worden regels aangetrokken of met hetzelfde gemak, wanneer er drank in het spel is, weer los gelaten. De niet-drinkende ouder wordt zo vader en moeder. Het kind wordt kind en dan weer volwassene die voor de drinker moet zorgen. Zo is het kind klein en dan weer groot.

Kinderen kunnen verschillende rollen aannemen

Kinderen kunnen verschillende rollen aannemen zoals: de verantwoordelijke in het gezin worden, zich overal aan aanpassen en niet veel aandacht vragen, zorgen dat een ander zich prettig voelt, de clown uit hangen om spanningen af te wenden of een kind dat negatieve aandacht trekt zodat de aandacht niet naar de drinker of de problemen gaat.

De verslaving wordt verborgen voor de buitenwereld. Kinderen leren om er ‘niemand iets van het drankprobleem te laten merken’. Voor de buitenwereld lijken deze kinderen sterk, flink en onkwetsbaar. Kinderen in een gezin van een alcoholverslaafde vallen vaak niet op. Deze kinderen zijn waakzamer dan andere kinderen om zich te beschermen tegen de chaos die ‘de alcoholist’ kan veroorzaken. Kinderen controleren bijvoorbeeld soms voordat zij thuis komen of de kust thuis ‘veilig is’ of er niet gedronken is voordat zij een vriend of vriendin mee naar huis nemen. Het waakzame gedrag zorgt ervoor dat een kind vooral gericht is op wat er thuis gebeurt. Zij zijn naar binnen gericht en kunnen geïsoleerd raken. Net als de drinkende ouder die een parallel proces ondergaat naarmate er meer drank genuttigd wordt.

Kinderen staan regelmatig alleen voor hun angst, verdriet, schuld en schaamte. Sommige kinderen leren hun gevoelens te onderdrukken waar zij, als zij later volwassen last van kunnen krijgen.

Vaak wil een gezin ‘de drinker’ helpen en is het gezin, aanvankelijk ervan overtuigd dat het in staat is om het gedrag van ‘de drinker’ te veranderen. Het gezin is blij als een alcoholist een tijdje droog staat. Als een alcoholist niet drinkt, wordt dit als een persoonlijk succes van het gezin gezien. Wanneer het slecht met de alcoholist gaat, heeft het gezin het gevoel gefaald te hebben. De drinker wordt niet los gelaten. De gezinsleden zijn niet bezig met hun eigen wensen en behoeften maar zijn gericht op de drank, het middel waar op een gegeven moment alles om draait. Ook wel co-dependency of mede-afhankelijkheid genoemd.

Behandeling alcoholisme

Belangrijk is dat in de behandeling van alcoholisme de ontkenning van de drank doorbroken wordt en dat de ‘drinker’ in herstel komt. Voor het gezin is het belangrijk dat er openheid ontstaat en dat de gezinsleden hun problemen leren delen zodat zij samenhorigheid voelen. Voor ouders is het belangrijk dat zij zich op de emotionele ontwikkeling van hun kinderen richten en aandacht geven. Zodat de kinderen, in veiligheid, leren uit te spreken hoe zij zich voelen.