Hardlopen is gezond, maar is er ook een keerzijde?

Is hardlopen vergelijkbaar met een verslaving?

Ervaren hardlopers kennen het gevoel: de runner’s high, het gevoel van euforie na een flinke ronde hardlopen. Dit gevoel is prettig en ontspannend, maar kan deze roesachtige toestand ook verslavend zijn? Hardlopen is gezond, maar is er ook een keerzijde?

Uit onderzoek blijkt dat er overeenkomsten bestaan tussen langdurig en regelmatig hardlopen en verslavingsgedrag. Onderzoekers vonden een gelijke reactie in de hersenen van marathonlopers als in de hersenen van heroïne gebruikers. Hardlopen is verslavend en kan tot ‘afkickverschijnselen’ leiden wanneer mensen hier plotseling mee stoppen.

Hoe werkt dit?

Tijdens het hardlopen wordt in de hersenen endorfine aangemaakt, ofwel lichaamseigen morfine. Dit stofje onderdrukt pijn en heeft een kalmerend effect. Daarnaast komt bij sporten dopamine vrij. Dopamine is een neurotransmitter dat belangrijk is in ons beloningssysteem en een fijn gevoel geeft. Bij bijvoorbeeld lekker eten, het hebben van seks of het luisteren naar goede muziek is er ook sprake van een verhoogd endorfine en dopaminegehalte in de hersenen. Dit zorgt ervoor dat we dit gedrag willen blijven herhalen om dit fijne gevoel wederom te ervaren. Als je gewend raakt aan een bepaalde hoeveelheid van endorfine en dopamine kan je moeilijk zonder. Wanneer hardlopers niet kunnen rennen door bijvoorbeeld een blessure kunnen zij zich onrustig, lusteloos of vermoeid voelen wegens gebrek aan de verhoogde endorfine en dopamine.

Hierdoor lopen bijvoorbeeld marathonlopers een risico wanneer zij lange tijd niet kunnen rennen, door bijvoorbeeld een blessure. Er kunnen dan afkickverschijnselen optreden zoals we ook bij ander verslavingsgedrag zien gebeuren. Afkickverschijnselen zijn bijvoorbeeld chagrijnig zijn, trillen, concentratieproblemen en een onrustig gevoel.

Wanneer heb je een sportverslaving?

Het gaat niet alleen om de duur en de frequentie van het hardlopen (of beoefenen van een andere sport). Het gaat er meer om wat de functie van het sporten is, wat voor effect het heeft op iemands dagelijks leven en wat het effect is van het minderen of stoppen met sporten.

Regelmatig sporten kan gezien worden als verslavingsgedrag wanneer men sport nodig heeft om rusteloosheid, irritatie of een gestrest gevoel tegen te gaan. Net zoals bij een alcohol– of drugsverslaving, lukt het sport verslaafden niet om te stoppen omdat ze onder andere bang zijn de controle kwijt te raken en ontstaan er vaak schuldgevoelens wanneer hij of zij niet kan sporten. Hierdoor gaat men vaak over de eigen grenzen heen en blijven zij doorgaan met sport ondanks blessures of vermoeidheid. In combinatie met het excessief sporten is men ook regelmatig extreem met zijn of haar eetgedrag bezig.

Maak jij je zorgen of heb jij vragen over een mogelijke sportverslaving, neem contact op met je huisarts of Spoor6 voor verder advies.