Wat zijn benzodiazepinen?

Wat valt er onder benzodiazepine?

Medicijnen op een grote stapel. Benzodiazepinen zijn medicijnen met een rustgevende, spierverslappende en angstverminderende werking. Het is de medische naam voor een groep medicijnen waaronder de zogenoemde pammetjes horen; bijvoorbeeld oxazepam, lorazepam en temazepam.

Vaak hebben deze middelen ook een merknaam zoals Valium of Seresta. Ze kunnen worden voorgeschreven door een arts als er sprake is van slaapproblemen of angst maar hebben ook een plaats in de behandeling van epilepsie.

Daarnaast worden ze ingezet bij ontwennen (detox) van verschillende stemming veranderende middelen na langdurig gebruik. Volgens cijfers van Farmaceutische Kengetallen gebruikte in 2015 1 op de 10 Nederlanders een geneesmiddel uit de groep benzodiazepinen. Het percentage misbruik en afhankelijkheid onder deze gebruikers wordt in verschillende studies geschat op 2-10%. Als er sprake is van een angststoornis of middelengebruik, met name alcohol en opiaten, is de kans op benzodiazepinen-misbruik vele malen groter.

Werking benzodiazepinen

Benzodiazepinen binden in de hersenen aan GABA-receptoren; deze zijn verantwoordelijk voor inhibitie in het centraal zenuwstelsel en zorgen voor sedatie. Dit is ook een van de receptoren waar bijvoorbeeld alcohol op werkt. Zo ontstaat bij gebruik van benzodiazepinen een angstverminderende, slaapverwekkende en spierverslappende werking.

Hoewel alle benzodiazepinen een soortgelijke werking hebben in de hersenen, worden ze voor verschillende doeleinden voorgeschreven. Hieronder vindt u een overzicht met de verschillende middelen met bijbehorende merknaam:

Bijwerkingen van benzodiazepinen

Een van de meest voorkomende bijwerkingen hangt samen met het gewenst effect: slaperigheid. Ook kan men minder alert worden; daarom wordt het afgeraden om bij gebruik van deze middelen deel te nemen aan het verkeer. Andere veel voorkomende bijwerkingen zijn vermoeidheid, vergeetachtigheid, verwardheid, rusteloosheid, prikkelbaarheid, nachtmerries en afname van de diepe slaap. Omdat bij dit middel gewenning optreedt, heeft men vaak een steeds hogere dosering nodig om hetzelfde effect te bereiken.

Overdosering van benzodiazepinen

Bij het innemen van een te hoge dosis benzodiazepinen kan men soortgelijke effecten verwachten als bij het innemen van grote hoeveelheden alcohol; de gebruiker gaat praten met dubbele tong, heeft minder controle over bewegingen van het lichaam en kan suf of zelfs buiten bewustzijn raken. Hoewel een overdosering zelden fataal afloopt kan een comateuze toestand zeker ontstaan.

Is benzodiazepine gevaarlijk? De Verslavende werking benzodiazepinen.

Benzodiazepinen bestaan sinds de jaren 60. Ze werden toen – net zoals tegenwoordig – ingezet als slaapmiddel of om mensen te kalmeren. In de jaren 80 kwam aandacht voor de negatieve effecten van deze middelen; naast bijwerkingen zoals hierboven beschreven werd ook de verslavende werking opgemerkt. Benzodiazepinen staan op lijst II van de Opiumwet.

Bronnen:

• GGZ Richtlijn stoornissen in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, ecstasy, GHB en benzodiazepines.
• Stichting Farmaceutische kengetallen 2015
• Farmacotherapeutisch Kompas
• Höjer J et al. Benzodiazepine poisoning: experience of 702 admissions to an intensive care unit during a 14-year period. J Intern Med. 1989;226(2):117.