Is mijn partner verslaafd?

Ben ik of is mijn naaste verslaafd aan alcohol?

Nederlanders drinken veel. Uit een grote internationale enquête blijkt dat wij zelfs in de Europese top drie staan wat betreft alcoholconsumptie; alleen in Ierland en Denemarken wordt meer gedronken. De ondervraagde Nederlandse deelnemers hebben daarnaast vaak niet de intentie om het alcoholgebruik te minderen.

Riskant alcoholgebruik snel opmerken met de CAGE-test

Uit deze enquête blijkt dat meer dan 40% van de Nederlandse mannen problematisch drinkt, waar dit wereldwijd gemiddeld 25% is. Onder de Nederlandse vrouwen vertoont ruim 27% problematisch drinkgedrag. Wereldwijd is dit 20%.

Uit onderzoek van de Gezondheidsraad naar alcoholgebruik onder Nederlanders blijkt dat ongeveer 80% van de personen boven de 18 jaar wel eens alcohol drinkt. Bij 17% van de Nederlanders wordt gesproken over matig tot zeer risicovol alcoholgebruik. Daarbij heeft 14,3% van de Nederlandse bevolking ooit in hun leven voldaan aan de criteria voor alcoholmisbruik.

Signalen van problematisch drinkgedrag zijn onder andere het zich niet meer herinneren wat er is gebeurd en last hebben van schuldgevoelens of spijt achteraf. Alcoholafhankelijkheid of problematisch drankgebruik komt voor in alle inkomens- en leeftijdsgroepen en bij al deze groepen is het bewustzijn ten aanzien van de risico’s laag.

Wat is teveel alcohol?

Volgens de nieuwste richtlijnen van de gezondheidsraad zou men niet meer dan 7 alcoholische eenheden per week moeten drinken en niet meer dan 3 eenheden op eenzelfde dag. Meer drinken dan deze richtlijn voorschrijft kan een negatief effect hebben op zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheid. Een alcoholische eenheid is in Nederland vastgesteld op 12 ml pure alcohol. Dit staat gelijk aan 250 ml bier (4,5% vol), 100 ml wijn (12% vol) of 30 ml sterke drank (40% vol). Het woord alcoholische eenheid kan misleidend zijn; het betekent niet dat één verpakking alcoholhoudende drank gelijk staat aan een alcoholische eenheid. Veel speciaal bieren bevatten percentueel meer alcohol en zijn gebotteld in flesjes van 330 ml. Dit maakt dat één flesje speciaal bier al snel twee alcoholische eenheden bevat.

Problematisch alcoholgebruik of verslaving

Door de jaren heen zijn er veel termen gekomen voor ‘te veel drinken’. Het veel gebruikte alcoholmisbruik is daarvan de meest bekende. Binnen de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) wordt onderscheid gemaakt tussen problematisch alcoholgebruik en alcoholafhankelijkheid.

Problematisch alcoholgebruik wordt beschreven als ‘een drinkpatroon dat leidt tot lichamelijke, psychische of sociale problemen’. Als daarbij het patroon van alcoholgebruik leidt tot significante beperkingen of lijdensdruk wordt gesproken van alcoholverslaving.

Problematisch alcoholgebruik is dus vaak de voorganger van een verslaving. Het is daarom van belang dit tijdig te herkennen. Indien u zich zorgen maakt over riskant alcoholgebruik van uzelf of iemand in uw directe omgeving, dan is de CAGE-test een eenvoudig hulpmiddel.

De CAGE-test

De CAGE-test is in de Verenigde Staten in de jaren vijftig ontwikkeld en wetenschappelijk onderzocht; hieruit blijkt deze zeer bruikbaar te zijn. CAGE betekent kooi in het Engels. Hiermee wordt de kooi van verslaving of dreigende verslaving aan alcohol bedoeld. De letters staan voor: Critisism (kritiek), Annoyed (irritatie), Guilt (schuldgevoel), Early (eerder begonnen). De test bestaat uit de volgende vragen:

• Heeft u/uw naaste ooit het idee gehad dat u/hij/zij minder zou moeten drinken?
• Raakt u/uw naaste wel eens geïrriteerd doordat anderen u/zijn/haar alcoholgebruik bekritiseerden?
• Heeft u/uw naaste zich ooit slecht of schuldig gevoeld over uw/zijn/haar alcoholgebruik?
• Heeft u/uw naaste ooit ‘s ochtends direct alcohol gedronken om de zenuwen te kalmeren of een kater kwijt te raken?

Indien twee of meer vragen met ‘Ja’ worden beantwoord, is er sprake van problematisch alcoholgebruik of verslaving. Naast de bovenstaande vragen zijn er nog meer aanwijzingen voor alcoholverslaving of -misbruik, zoals de hoeveelheid alcohol die wordt genuttigd.

Bronnen:

• https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/problematisch-alcoholgebruik-en-alcoholverslaving/specifieke-omschrijving-problematisch-alcoholgebruik-en-alcoholverslaving
• Gezondheidsraad. Alcohol – Achtergronddocument bij Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. A15/05.
• Netherlands Institute of Mental Health and Addiction: Nationale Drug monitor 2017 ISBN/EAN 9789052537771
• Mayoclinic
• National Insitute on Alcohol Abuse and Alcoholism. Helping patients who drink too much: A clinician’s guide. NIH Publication no. 05-3769, Bethesda, MD 2005.
• NEMESIS-2 De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking; opzet en eerste resultaten