Wat doet alcohol met je lichaam?

Alcohol verspreidt zich door het lichaam van de mond naar de maag. Daar wordt het opgenomen door de maag en later de darmen waarna het met het bloed mee gaat naar de rest van het lichaam. Alcohol heeft op deze manier effect op het gehele lichaam.

Waarom is alcohol slecht voor je lichaam?

In dit artikel bespreken we de negatieve effecten dat het drinken van alcohol op je lichaam heeft. We weten allemaal dat het slecht is voor bijvoorbeeld je lever en je nieren, maar helaas is er nog meer waar je op moet letten. Het heeft effect op het hele lichaam.

Alcohol drinken is slecht voor je lichaam omdat alcohol drinken de kans op kanker vergroot. Het maakt niet uit of je bier, wijn of sterke alcoholische dranken drinkt. Het gaat om de alcohol (ethanol) zelf die schadelijk is.

Effecten van alcohol op mond en keel

Alcohol passeert de slijmvliezen in de mond en keel. Deze kunnen hierdoor geïrriteerd raken, vooral als de genuttigde consumptie een hoog percentage alcohol bevat. Daarnaast lopen zware drinkers een groot risico op het krijgen van mond- en keelkanker. Het risico hierop neemt toe naarmate er meer alcohol wordt gedronken. Verschillende studies naar het ontstaan van mond- en keelkanker laten zien dat deze kans 5 tot 6 keer groter is als er 5 of meer glazen alcohol per dag worden gedronken. Het risico is nog eens groter als naast het drinken van alcohol ook gerookt wordt.

Effecten van alcohol op de maag

Alcohol bereikt via de slokdarm de maag. Omdat alcohol een klein molecuul is en daardoor niet hoeft te worden verteerd, passeert het gedeeltelijk de maagwand en wordt dan direct opgenomen in het bloed. Als men een tijd niet heeft gegeten (en de maag dus leeg is) wordt alcohol direct opgenomen. Wanneer de maag voedsel bevat, en dan met name voedsel dat rijk is aan eiwitten, wordt alcohol minder snel opgenomen in het bloed. Indien men alcohol mengt met dranken die prik bevatten, wordt de opname van alcohol versneld. Bij consumptie van grote hoeveelheden alcohol wordt de maag overmatig geprikkeld en ontstaat misselijkheid en een braakreflex.

Naast deze directe effecten wordt bij het langdurig en overmatig gebruik van alcohol (bijvoorbeeld bij een alcoholverslaving) het slijmvlies van de maag aangetast. Dit slijmvlies beschermt de maagwand tegen het lichaamseigen maagzuur. Door aantasting hiervan kan een maagzweer ontstaan.

Kleine hoeveelheden alcohol zorgen voor een toename van de aanmaak van maagzuur, waardoor het de eetlust kan opwekken. Echter, wanneer grotere hoeveelheden alcohol worden gedronken, en dus ook grotere hoeveelheden maagzuur worden geproduceerd, heeft dit een tegenovergesteld effect; de eetlust vermindert en kan zo in gevallen van langdurig overmatig alcoholgebruik of alcoholafhankelijkheid leiden tot ondervoeding. 20% van de geconsumeerde alcohol wordt via de maag opgenomen, de resterende 80% bereikt de dunne darm en wordt daar in de bloedbaan opgenomen.

Wat is het effect van alcohol op het lichaam?

Effecten van alcohol op de bloedsomloop

Eenmaal in de bloedbaan wordt alcohol snel gelijkmatig door het lichaam verspreid. Hierbij zorgt het voor het verwijden van de bloedvaten met als gevolg een dalende bloeddruk. Doordat ook de kleine bloedvaten in de huid open gaan staan kan men last krijgen van blozen en een tijdelijk gevoel van warmte. Door deze verhoogde doorbloeding van de huid is er daarnaast sprake van verhoogd warmteverlies en een snellere daling van de lichaamstemperatuur.

Ook het bloedsuikergehalte wordt beïnvloed door overmatige consumptie van alcohol. Alcohol in de lever zorgt voor verminderde afgifte van suiker aan het bloed, waardoor een hypoglycemie (laag bloedsuiker) kan ontstaan.

Effecten van alcohol op de hersenen

Wanneer alcohol de hersenen bereikt, beïnvloedt dit onmiddellijk het vermogen van de hersenen om gedrag en lichaamsfuncties te beheersen. Naarmate de concentratie van alcohol in de bloedbaan toeneemt, verandert het gedrag en ook de beheersing van bewegingen. De concentratie van alcohol in de bloedbaan wordt ook wel aangegeven door middel van BAC-niveaus, dit staat voor ‘Blood Alcohol Content’. In onderstaande tabel worden de effecten op gedrag en beweging bij de verschillende BAC-niveaus weergegeven:

Tabel 1: effecten van verschillende alcoholwaarden in het bloed.

Wanneer ben ik alcoholist? Niemand kijkt er meer van op als iemand met regelmaat een glas bier of wijn drinkt. Maar wanneer is er sprake van alcoholisme? Waar ligt de grens?

Wanneer ben je een alcoholist?

Effecten van alcohol op de nieren

Het bloed in ons lichaam passeert meerdere malen per dag de nieren om daar van verschillende afvalstoffen te worden ontdaan. Het eindproduct van dit filtersysteem is urine. Alcohol zorgt ervoor dat de nieren meer urine vormen omdat ze minder in staat zijn de urine te concentreren. Dit leidt tot frequent moeten plassen, een dorstig gevoel en in meer of mindere mate uitdroging. Deze uitdroging zorgt op zijn beurt voor het gevoel van een ‘kater’.

Effecten van alcohol op de longen

Vijf procent van de alcohol die in het lichaam wordt opgenomen, verlaat het lichaam via de longen, nieren en de huid. Via de longen wordt de alcohol uitgeademd; hierdoor is het mogelijk om door middel van een blaastest te zien hoeveel iemand heeft gedronken.

Effecten van alcohol op de lever

De overige 95% van de alcohol die in het lichaam terecht komt, wordt door de lever afgebroken tot andere stoffen en op deze manier minder schadelijk gemaakt. De lever kan ongeveer één alcoholische consumptie per uur onschadelijk maken. Dit is de reden dat ontnuchtering tijd kost en dat het overmatig drinken van alcohol leidt tot dronkenschap; in dat geval kan de lever de consumptie niet bijhouden.

Bij regelmatig en/of overmatig alcoholgebruik beschadigt de lever. Dit kan resulteren in verschillende aandoeningen: Leververvetting (verstoring van het vermogen van de lever om verzamelde vetten af te breken), alcoholische hepatitis (leverontsteking door overmatig gebruik van alcohol) of levercirrose (normaal leverweefsel wordt vervangen door littekenweefsel). Leververvetting komt al voor na een korte periode van alcoholgebruik.

Als het alcoholgebruik gestopt wordt, kan de lever zichzelf weer herstellen. De littekenvorming die ontstaat bij levercirrose vermindert de doorbloeding en de werking van de lever en komt voor bij 1 op de 3 alcoholisten. De littekenvorming kan niet worden teruggedraaid, maar de werkzaamheid van de lever kan verbeteren als het alcoholgebruik wordt gestaakt.

Wat doet alcohol met je gedrag?

Als je teveel drinkt word je reactievermogen minder, kun je met een dubbele tong gaan praten en neem je beslissingen waar je op dat moment niet zo goed over nagedacht hebt. Ook kan je gedrag asocialer worden waardoor anderen je minder leuk kunnen gaan vinden.

Is drinken gezellig?

Kijken mensen op een feestje je vreemd aan als je zegt dat je geen drankje wil, maar gewoon een frisje? De gezelligheid zit in jou, niet in de drank. Laat je niet aanmoedigen om toch een drankje te drinken als je dit niet wil. Het is volkomen normaal om drank af te slaan, al doet de groepsdruk vermoeden dat het niet zo is. Je hebt het echt niet nodig om een leuke avond te hebben.

Proosten op je gezondheid is met een alcoholvrije cocktail een stuk gezonder dan met een glas bier of wijn in je hand.

"Proost!"

Bronnen:

Lewin F, Norell SE, Johansson H, et al. Smoking tobacco, oral snuff, and alcohol in the etiology of squamous cell carcinoma of the head and neck: a population-based case-referent study in Sweden. Cancer. 1998;82(7):1367.
Hashibe M, Brennan P, Benhamou S, et al. Alcohol drinking in never users of tobacco, cigarette smoking in never drinkers, and the risk of head and neck cancer: pooled analysis in the International Head and Neck Cancer Epidemiology Consortium. J Natl Cancer Inst. 2007;99(10):777.
Kaplowitz N, Than TA, Shinohara M, Ji C. Endoplasmic reticulum stress and liver injury. Semin Liver Dis. 2007;27(4):367.
Norberg A, Jones AW, Hahn RG, Gabrielsson JL . Role of variability in explaining ethanol pharmacokinetics: research and forensic applications. Clin Pharmacokinet. 2003;42(1):1.
Zakim D, Alexander D, Sleisenger MH . The effect of ethanol on hepatic secretion of triglycerides into plasma. J Clin Invest. 1965; 44:1115.
Singal AK, Kodali S, Vucovich LA, et al. Diagnosis and Treatment of Alcoholic Hepatitis: A Systematic Review. Alcohol Clin Exp Res. 2016;40(7):1390. Epub 2016 Jun 2.
National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, USA
Trimbos instituut Nederland